Powszechnie znane są nam zalecenia, aby przed snem zabierać dzieciom telefony i tablety, „bo dzieci nie będą mogły zasnąć” – mam tu na myśli wyłącznie argument przywołujący szkodliwość niebieskiego światła, a nie treści, które nasze dzieciaki przyswajają z pomocą urządzeń elektronicznych. I tu zaczyna się historia, która niezgodna jest z tym, co słyszymy i o czym czytamy – że niebeskie światło emitowane przez urządzenia elektroniczne zaburza naturalny proces zasypiania.

Dr Tim Brown z Uniwersytetu w Manczesterze i jego zespół przeprowadzili na myszach doświadczenia, z których wynika, że szkodliwy wpływ światła niebieskiego na zegar biologiczny jest nieco przereklamowany.

Światło o zmierzchu jest ciemniejsze i bardziej niebieskie niż światło dzienne. To fakt. Nasz zegar biologiczny wykorzystuje obie te cechy, aby określić czas odpowiedni do zasypiania i budzenia się. Współczesne urządzenia są tak projektowane, by ograniczać naszą wieczorną ekspozycję na niebieskie światło zmieniając kolor ekranu naszych urządzeń mobilnych. Okazuje się jednak, że stosując taki zabieg mogą wprowadzać nasz organizm w błąd. Dzieje się tak dlatego, że niewielkie zmiany w jasności ekranu urządzenia dają efekty, które towarzyszą kolorom charakterystycznym dla dnia. To kolejny wniosek z badań dr. Browna i jego współpracowników.

Nasz biologiczny zegar opiera swoje działanie m.in. na odbiorze informacji świetlnej – tzw. niewzrokowej odpowiedzi na światło (wzrokowa odpowiedź na światło to tworzenie obrazów). Wykorzystuje on zlokalizowane w siatkówce wrażliwe na światło białko – melanopsynę. Upraszczając – melanopsyna mierzy jasność i specjalizuje się w wychwytywaniu krótszych fal fotonów światła. I ta specjalizacja melanopsyny sprawiła, że naukowcy początkowo twierdzili, że niebieskie światło ma najsilniejsze działanie na nasz zegar biologiczny.

 

Badania zespołu dr. Brown’a przeprowadzone na myszach pokazały, że niebieskie światło docierające do siatkówki miało mniejszy wpływ na ich zegar biologiczny, niż się spodziewano.

Do eksperymentów użyto źródła światła tak zaprojektowanego, aby można było zmieniać barwę bez zmiany jasności. Stwierdzono, że niebieskie barwy mają mniejszy wpływ na zegar biologiczny myszy, niż żółte barwy o tej samej jasności.

Odkrycie to może mieć duży wpływ na projektowanie ekranów urządzeń elektronicznych i oświetlenia pomieszczeń.

„Udowodniliśmy, że powszechne przekonanie o sile oddziaływania niebieskiego światła na zegar biologiczny organizmów jest błędne. W rzeczywistości niebieskie barwy związane ze zmierzchem mają mniejszy wpływ (na zegar biologiczny) niż światło białe i żółte o równej im jasności ” – pisze w swych wnioskach dr Brown.

Obserwuje się obecnie duże zainteresowanie zmianą wpływu światła na zegar biologiczny przez dostosowanie jasności sygnałów, które odbierane są przez melanopsynę. Jednak stosowane rozwiązania opierają się na zmianie stosunku krótkich fal światła do długich. W efekcie uzyskuje się niewielką różnicę w zmianie jasności kosztem zauważalnych zmian koloru. Zmiany koloru nie dają tak dużych korzyści, jak zmiany jasności.

Badania zespołu dr. Brown’a zalecają korzystanie z przyciemnionego o chłodnej barwie światła wieczorem i jasnego w ciepłych barwach w dzień.

 

źródło: sci-news.com

Joshua W. Mouland et al. 2019. Cones Support Alignment to an Inconsistent World by Suppressing Mouse Circadian Responses to the Blue Colors Associated with Twilight. Current Biology 29 (24): 4260-4267; doi: 10.1016/j.cub.2019.10.028

Zawilska J.B. Czarnecka K. Melanopsyne – nowo odkryty chronobiologiczny receptor światła.

Zakład Farmakodynamiki Uniwersytetu Medycznego, Centrum Biologii Medycznej PAN w Łodzi w „Postępy  biologii komórki” Tom 33, 2006, nr 2 (229-246)